‘Game changer voor papierproductie’

Papier kan veel groener en veel goedkoper worden geproduceerd. Dat zeggen onderzoekers van de TU Eindhoven in het Financieele Dagblad. ‘Toen we hiervan hoorden, vielen we echt van onze stoel’, zegt voorzitter Henk van Houtum van de VNP, de branchevereniging van de papier- en kartonindustrie. Wat is er aan de hand?

Alles draait om het veel goedkoper kunnen vervaardigen van cellulose, een van de belangrijkste grondstoffen voor het maken van papier. Dankzij de vondst van hoogleraar Maaike Kroon kan hout in de toekomst niet alleen veel energiezuiniger, maar ook milieuvriendelijker worden ‘ontleed’ in onder meer cellulose. De Europese papiersector denkt er goud mee in handen te hebben. ‘Dit is baanbrekend, wat je noemt een game changer’, aldus Marco Mensink van Cepi, de Europese belangenorganisatie voor de papiersector. Het nieuwe procedé is twee jaar geleden uitgevonden door hoogleraar Kroon, in haar speurtocht naar schone en betaalbare scheidingstechnieken voor de industrie. Hieronder een samenvatting van het bericht in het FD.

Hoe werkt het?

Behalve cellulose komt met het nieuwe procedé voor het eerst ook snel en goedkoop zuivere lignine vrij. Dit is een grondstof waar de chemische industrie veel belangstelling voor heeft, onder meer om er afbreekbare plastics mee te maken. Tot nu toe was het erg moeilijk en kostbaar om zuivere lignine te maken, maar dat is nu in één klap veranderd. Met Kroons mengsels, elk afgestemd op specifieke houtsoorten, bespaart de papierindustrie dus niet alleen geld, maar boort zij meteen ook een nieuwe inkomstenbron aan. De nieuwe middelen van Kroon doen hun werk op veel lagere temperaturen dan het chemische proces waarmee de papierindustrie werkt: op 60°C tot 80°C in plaats van 150°C tot 200°C. Daarnaast is er geen hoge druk meer nodig om de scheiding van hout in lignine en pulp op gang te brengen.

Grote besparing

Hierdoor moet het, volgens Cepi, voor de papierindustrie mogelijk zijn rond het jaar 2050 besparingen op de energierekening te hebben gerealiseerd van minimaal 40%. Tevens moet de uitstoot van koolstofdioxide dan met 20% zijn verlaagd. Het wordt nog veel spectaculairder als ook de productievoordelen van lignine voor de chemische industrie worden meegeteld. Zowel de CO2-uitstoot als de energievoordelen komen dan uit op meer dan 90%, aldus Cepi. Dat is niet alles. De nieuwe middelen leveren bovendien een milieubonus op die niet in getallen is te vatten: ze zijn volledig plantaardig, afbreekbaar en niet giftig. Het tegendeel geldt voor de chemicaliën die nu nog ingezet worden om cellulose uit hout te halen. De industrie hoeft, tot slot, voortaan veel minder grote investeringen te doen om een rendabele papierfabriek op te zetten.

Proeffabriek

De TU Eindhoven is nu met veertien Europese bedrijven (de helft uit Nederland) bezig een consortium op te zetten. Dat moet een proeffabriek gaan bouwen voor de winning van cellulose. Onder de partners bevinden zich Van Houtum en Nederlandse vestigingen van het Ierse Smurfit Kappa en het Zuid-Afrikaanse Sappi. Ook de Finse gigant Stora Enso doet mee. Het is de bedoeling dat het consortium de fabriek, hopelijk met overheidssteun, in Nederland zal neerzetten. Twee promovendi gaan de komende jaren eerst uitzoeken hoe zo’n fabriek eruit moet zien. Tegelijkertijd onderzoekt Kroon in samenwerking met enkele chemische bedrijven wat de productiemogelijkheden zijn van zuivere lignine. Voor Cepi staat vast dat de papiersector er over twintig jaar heel anders uit zal zien. Met dank aan de vondst van Kroon zal er dan veel meer uit een boom gehaald worden dan alleen papier. Mensink: ‘Je krijgt een enorme productdiversificatie.