Cao onderhandelingen over 1 april heen

BRANCHE - De nieuwe grafimedia cao zal niet klaar zijn voor de vervaldatum van 31 maart aanstaande. Dat blijkt uit een artikel op de website van het KVGO, waarin de werkgevers een 'voorstellennota' voorleggen aan de vakbonden onder de titel 'Werk krijgen en houden'.

De 'voorstellennota' ligt volgens het artikel nu bij de vakbonden. Natuurlijk zal het centrale thema 'Werk krijgen en houden' ook door de vakbonden worden ondersteund. Uitleggen dat de situatie in de branche 'nog niet florisant' is, lijkt een overbodig statement. De vakbonden weten dat echt wel, maar staan met de rug tegen de muur omtrent het doen van beloftes naar hun leden. Waarom zou je als werknemer lid blijven als het onderwerp 'loon' (werkgevers zeggen arbeidskostenstijging) niet op de 'werknemers agenda' zou verschijnen?

Intensief overleg

In het artikel wordt gesteld dat er intensief overleg is gevoerd over de 'voorstellennota'. We veronderstellen dat dat vooral werkgeversoverleg is geweest, samen met de cao-klankbordgroep, allemaal vertegenwoordigers uit de KVGO ledenkring. De vakbonden hebben volgens onze interpretatie niet aan tafel gezeten. En is er dus geen enkele onderlinge vooruitgang gemaakt om de deadline van 1 april 2018 te halen.

Duurzame inzetbaarheid werknemers

Aan werkgeverszijde wordt gewerkt aan 'methoden' om het makkelijker te maken werknemers in dienst te nemen en te houden. Het hoe en wat van deze voorstellen is via de KVGO website alleen voor leden beschikbaar. Maar op basis van deze algemene uitspraak is het nog maar de vraag in hoeverre werkgevers dat zelf wel willen. In dienst nemen was en is überhaupt geen probleem. De moeilijkheden zijn juist groot als werkgevers afscheid willen nemen van werknemers, willekeurig welke oorzaak daaraan ten grondslag ligt.

Het woord 'scholing' is ook bepaald geen toverwoord. In vrijwel alle cao's uit de historie werd wel aandacht besteed aan scholing. In de 'voorstellennota' wordt gesteld dat scholing een belangrijk middel is voor de duurzame inzetbaarheid van werknemers. Natuurlijk is zo een uitspraak in zijn algemeenheid waar, maar de branche kenmerkt zich al jarenlang door leegloop van traditioneel vakmanschap, welke niet van 'onderaf' wordt aangevuld.

De grafische MBO opleidingen bieden nog nauwelijks grafische vakmanschap opleidingen aan. GOC waarschuwt al enkele jaren voor dit opkomende en moeilijk op te lossen probleem. Werkgevers leiden hun werknemers nog slechts op om een apparaat te bedienen. Natuurlijk heeft automatisering de noodzaak tot het aanleren van traditionele grafische vaardigheden verminderd. Dat zien we vooral goed bij moderne e-commerce gerichte printbedrijven. De machine operators aldaar zijn nog nauwelijks grafisch geschoold, maar produceren wel hoogwaardige printproducten. 'Duurzaam door middel van scholing' zal dan ook door de vakbonden worden afgedaan als een schijnargument. Echter daartegenover hebben de vakbonden zelf nauwelijks inhoudelijke argumenten om de onderhandelingen vlot te trekken.

Omzetdaling

De werkgevers hebben het natuurlijk moeilijk met de jubelverhalen over 's lands economie, waar ook de vakbonden zich achter verschuilen. Uitgemiddelde cijfers van het CPB laten inderdaad groei zien. Dat dat niet geldt voor alle branches mag duidelijk zijn, maar dat wordt door de vakbonden genegeerd. Vanuit centraal niveau wordt vooral naar het positieve gemiddelde gekeken. Volgens de cijfers van het CBS waren het derde en vierde kwartaal van 2017 niet geweldig. Ook het GOC tekende al een dergelijk verschijnsel op. Onderzoeker Jos Teunen was eind 2017 al sceptisch over de algemene positieve stemming over de branche. De branche laat met 14% nog steeds hoge werkloosheidscijfers zien. Voor geheel 2017 is het aantal faillissementen ten opzichte van 2016 toegenomen.

Volgens het CBS kende de branche in het derde kwartaal van 2017 een omzetdaling van 8,6% en zijn de prijzen met 0,4% gedaald

Langdurig proces

De werkgevers hebben nu met hun 'voorstellennota' het initiatief genomen om de bonden te laten reageren. Daarmee is het startschot gegeven voor wederom langdurige onderhandelingen. Weken, misschien zelfs maanden gaan er voorbij voordat er een inhoudelijke reactie te verwachten is. Het zal niet anders lopen dan bij vorige cao onderhandelingen. Ondanks de nieuwe delegaties aan werkgevers- en werknemerszijde, zullen vooral Bernard van Iren en Richard van den Berg de touwtjes in handen hebben. De 'voorstellennota' zelf is alleen voor leden ter beschikking gesteld. Of dat nu verstandig is in het kader van de strategische vernieuwing bij het KVGO, valt te bezien. Juist inhoudelijke openheid van zaken rondom dit proces kan nieuwe leden opleveren en de kracht aan werkgeverszijde versterken. Maar dat terzijde.