Energievoorziening: ga praten met je leveranciers

OPINIE - Het is inmiddels wel duidelijk dat diverse gelijktijdige factoren ons hele energiesysteem overhoop gooit. Van het gas af, elektrificering van het wagenpark, milieuregels, vertragingen in innovatieve bronnen om centrales te voeden en natuurlijk in alles de kostenverhogende effecten. De oorlog in de Oekraïne heeft dit gehele 'samenspel' nog eens versneld. Kunnen bedrijven zomaar blijven voldoen aan steeds weer nieuwe regels van de overheid?

• Leestijd ca. 4 minuten
• Open artikel wordt U aangeboden door de redactie van printmedianieuws

Bedrijven wordt gevraagd om 'flexibeler' met hun energieverbruik om te gaan. Er wordt zelfs gesproken van een verschuiving van een vraaggestuurde markt naar een aanbodgestuurde markt. Dat laatste zou betekenen dat vooral bedrijven energie krijgen als het aanbod er ook werkelijk is. Bedrijven zouden in de nabije toekomst dus niet zomaar kunnen rekenen op 100% leverzekerheid. Inmiddels is al bekend dat bedrijven er niets voor voelen 'energie af te schakelen' op piekmomenten.

Wachtlijsten voor nieuwe aansluitingen voor bedrijven worden alleen maar langer

In 2004 werd de Nederlandse energiemarkt geliberaliseerd, bedrijven en burgers kregen keuzevrijheid. Dat zou volgens de overheid de concurrentie moeten bevorderen. Sindsdien in het aantal energie aanbieders - al dan niet met eigen opwekking - fors toegenomen. De totale markt wordt gereguleerd door de Autoriteit Consument en Markt (ACM) en de twee landelijke netbeheerders Gasunie en Tennet. Daarnaast zijn een aantal regionale netbeheerders, waaronder Liander, Enexis en Stedin.

Opstapelende problemen

Dat 'we' er niet zomaar uitkomen, is achteraf een 'open deur'. Natuurlijk zijn er een paar korte termijn effecten die de aandacht op het al veel langer bestaande probleem alleen maar versterkt hebben. Netbeheerders waarschuwden echter al veel langer voor de oplopende vraag naar elektriciteit in ons land. Zowel consumenten als bedrijven ervaren dat de druk op het stroomnet aan het toenemen is. Consumenten met zonnepanelen worden voorbereid op het wegvallen van de salderingsregeling, een 'worst' die burgers voorgehouden werd om de investering in zonnepanelen aantrekkelijk(er) te maken. De keerzijde is dat die teruglevering extra capaciteit vraagt van ons stroomnet. Maar ook aan de vraagzijde zijn de ontwikkelingen fors. Ondanks het feit dat het aantal elektrische auto's nog steeds relatief klein is, vergt het opladen inmiddels heel wat extra capaciteit van centrales. Onzichtbaar voor de eindgebruiker thuis, maar wel een feit. Het net raakt overbelast, waardoor de voorgehouden 'worsten' door de overheid versneld worden teruggetrokken.

Belang van aandeelhouders versus investeringen

De nutsvoorzieningen in ons land zijn in particuliere handen en dus spelen winst en aandeelhoudersbelangen een steeds grotere rol. Investeren drukt die winst (althans op korte termijn) en daar willen aandeelhouders doorgaans weinig van weten. In Den Haag krabt de politiek zich nu achter de oren. Toen privatiseren 'mode' was, ontdeed de overheid zich van talloze taken, die beter door het bedrijfsleven konden worden uitgevoerd. Inmiddels zijn de gevolgen daarvan in onze maatschappij op vrijwel alle vlakken voelbaar in de portemonnee van zowel bedrijven als burgers.

Noodoproepen van onder andere Enexis, Tennet en Liander

Inmiddels krijgen startende bedrijven op bedrijventerreinen vertraagd hun aansluiting op het stroomnet omdat de capaciteit er domweg niet is. Om dat wel mogelijk te maken vragen netbeheerders in de volle breedte van de maatschappij het energieverbruik aan te passen. De bereidheid daartoe is minimaal. Het is ook de vraag of bedrijven in staat zijn hun verbruik gericht af te schalen. Natuurlijk verbruikt de ene branche meer energie dan de andere, maar voor iedereen geldt dat bij het uitschakelen van machines ergens de kosten terecht moeten komen. Netbeheerders zeggen nu dat flexibel gebruik van het stroomnet de 'norm' gaat worden. Concrete oplossingen bieden ze niet.

Netbeheerders zeggen nu weel heel makkelijk: "We gaan van een vraaggestuurd energiesysteem naar een aanbodgestuurd energiesysteem."

De paniek is echt compleet en resulteert in bijna idiote voorstellen. Tennet zei deze week zelfs de instabiliteit van de opwekking van energie door zon en wind door te zullen gaan doorberekenen. Een verpakte boodschap om meer te kunnen investeren of een boodschap om langs deze weg de aandeelhouders toch tevreden te kunnen houden, vooral nu de energieprijzen weer wat dalen?

Kritisch

 VEMW, de belangenbehartiger van grote energieverbruikers, is kritisch. In een recent interview met het FD zegt directeur Hans Grünfeld dat de netbeheerders het probleem wel al te gemakkelijk neerlegt bij de grootverbruikers. Voorbeeld is de papierindustrie. Onlangs heeft Crown Van Gelder na een gedwongen stop van de papierproductie - door een faillissement en doorstart - ervaren hoeveel tijd het vergt het productieproces te herstarten. Het volledig uitschakelen van een papiermachine heeft invloed op temperatuur en vochtigheid in een totale productieomgeving en dus invloed op de conditie van de papierproductie. Dat is niet zomaar hersteld.

Grünfeld zegt dat netbeheerders te lang hebben stilgezeten om de netcapaciteit te verhogen. Nu de politiek druk zet op milieu, vermindering van gasgebruik en elektrificering van het vervoer, staan de netbeheerders 'plotseling' met de rug tegen de muur.

Grafische branche

Het volledig uitschakelen van traditionele offsetpersen, maar ook van high-end digitale printsystemen is in theorie nog wel mogelijk, maar zal in de praktijk een aanzienlijke opstarttijd vergen voordat de eerste job dan weer met alle normeringen op juiste wijze kan worden geproduceerd. Het gehele workflow management moet dan steeds weer aangepast worden om de in- en uitgeschakelde apparatuur in output keuzes te regelen. Met een grillig orderpatroon een bijna niet te realiseren opgave.

Kabinet met focus op energiebesparingsplicht

De energiebesparingsplicht verplicht bedrijven en instellingen met een energiegebruik van 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas alle mogelijke energiebesparende maatregelen te nemen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder. De branche heeft in de afgelopen jaren al flink bespaard op de energiekosten. Afhankelijk van de financiële - en fysieke mogelijkheden werd flink geïnvesteerd in zonnepanelen om in eigen energie opwekking te kunnen voorzien. Bedrijven met batterijen kunnen de opgewekte en dus resterende energie bewaren en op een ander moment gebruiken. Zonder die kostbare batterijen kunnen bedrijven hun energie niet meer terugleveren omdat er geen capaciteit is. De investering in panelen wordt daardoor aanzienlijk minder rendabel.

Energieverbruik in kaart brengen van productiemiddelen is een noodzakelijke component geworden binnen investeringen in high-end druk- en printsystemen

Praten met je leveranciers

Bewust met je energie omgaan is natuurlijk een open deur. Maar anno 2023 is 'energie management' een strategische taak aan het worden. Ga praten met zowel je toeleveranciers met betrekking tot productiesystemen en ga na op welke wijze zij kunnen helpen met energiebesparende maatregelen. Maar ga ook praten met je energieleverancier om verrassingen te voorkomen. Binnen de branche heeft Dienstencentrum de energiebesparingsmonitor om uw besparingsmogelijkheden in kaart te kunnen brengen.

Kopfoto: zonnepanelen op het dak van het bedrijfspand van Simian

---

NU U HIER TOCH BENT – Overweeg een abonnement op printmedianieuws. Onze artikelen bevatten achtergronden, analyses, onderzoeken, feiten en meningen binnen uw branche. Dat kan niet gratis, maar voor slechts €103,50 ex. BTW krijgt u ongeveer 300 artikelen per jaar, dat is nog geen 35 cent per artikel. Daar kan net dat ene artikel tussen zitten waarmee u uw abonnement wel heel makkelijk terugverdient……